Πρέπει να επισημανθεί ότι μόνο στον Πόντο δημιουργήθηκε αντάρτικο και κλεφτουριά, όπως του 1821, πληρώνοντας την περήφανη αντίστασή του στο βάρβαρο πρόγραμμα του αφανισμού τους από τους Νεότουρκους και τον Κεμάλ με αμέτρητες θυσίες.
Ας ρίξουμε όμως τον πέπλο της λήθης στο παρελθόν. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν ξέρουμε η ότι πρέπει να κρύβουμε. Αυτοί οι 150 που πραγματοποίησαν προ ημερών συγκέντρωση στη Χιο με θέμα την ελληνοτουρκική φιλία, (οι πολιτικοί, οι δήμαρχοι και οι δημοσιογράφοι) θα πρέπει να παραδεχθούν ότι η άστοχη τακτική αποσιώπησης των γεγονότων της ιστορίας, είναι ίσως κι ένας από τους λόγους που τόσο άσχημα πορεύθηκε η φιλία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Είμαστε σύμφωνοι να ρίξουμε τον πέπλο της λήθης, αλλά αν δεν μάθουν και οι Τούρκοι τι έφτιαξαν οι πατεράδες τους, πως θα αποφύγουν σήμερα τα όσα στιγμάτισαν εκείνους χθές? Μόνο έτσι, δηλαδή ξέροντας εμείς εκείνους και ξέροντας εκείνοι εμάς, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μια πραγματική ελληνοτουρκική φιλία πάνω σε στέρεες βάσεις. Eπιστρέφουμε στην Τραπεζούντα εκεί όπου ακούστηκε από τον Ξενοφώντα και τους θρυλικούς μυρίους του το “Θάλαττα! Θάλαττα!”. Διαβάζουμε , λοιπόν, ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Δ.Ψαθά “Γη των Ποντίων”.
“Η Τραπεζούντα- πρωτεύουσα ιστορική των Κομνηνών- γεμάτη εκκλησίες, κάστρα βυζαντινά, τζαμιά κι ορθοδοξία, που από τη μια μεριά της σκαρφαλώνει στο λόφο του “Ποζ Τεπέ” κι απ΄την άλλη δροσολογιέται ανέμελα στη θάλασσα του Ευξείνου, που πότε χαϊδεύει τις αμμουδιές της καταγάλανη, και πότε ανασηκώνεται θυμωμένη, σε κύματα θεόρατα, που σπάζουν και βροντολογούν στα βράχια του γιαλού της. Σπίτια, μεκρά, μεγάλα, που οι αυλές τους- πλακόστρωτες αλλού κι αλλού με καρφωμένα βοτσαλάκια- λαμποκοπάνε από πάστρα κι οι κήποι τους ολούθε είναι πνιγμένοι στο λουλούδι, στις συκιές, η τις ροδιές, η τις μανόλιες. Να το μεϊτάνι με τα μεγάλα καφενεία, όπου σεβάσμιοι Τούρκοι τραβούν μακάριοι τους ναργιλέδες, κι οι δρόμοι με τα μαγαζιά, τα σεκερτζίδικα με τα πολύχρωμα ζαχαρωτά, τα χαλαβατζίδικα με τους πελώριους άσπρους χαλβάδες, τις λεμονάδες, τα σερμπέτια και πέρα τα κεμπαπτζίδικα με τα ντονέρ κεμπάπια, όπου ο κεμπαπτζής ξεσπά μερακλωμένος σε κραυγές>
-Βάϊ, βάϊ, βάϊ!...”.
Συγκινημένη η θύμιση παίρνει τους δρόμους και περπατάει στην Τραπεζούντα. Ρωμαίϊκες γειτονιές, τούρκικοι μαχαλάδες, τζαμιά και μιναρέδες που λογχίζουν τον αέρα, αλλά και εκκλησιές. Πόσες εκκλησιές! Περιοχές ολόκληρες της πόλης, όλο ελληνισμός, χωρίς κανένα Τούρκο. Αλλά ας συνεχίσουμε με τον Δημ. Ψαθά με το δικό του ωραιότατο περιγραφικό ύφος να μας πει πως ήταν η Τραπεζούντα του Πόντου.
“Βραδιάζει. Και να που εκεί ψηλά στο μιναρέ πρόβαλλε ο μολλάς, που με το ένα χέρι στο αυτί διαλαλά στα πέρατα του κόσμου, ότι ένας είναι ο Αλλάχ και προφήτης του ο Μωάμεθ.
Αλλαααααχ, μπιρ Αλλάαααχ!...
Αλλά η απάντηση έρχεται από πλήθος καμπαναριά που χαλούν τον κόσμο με τις γλυκόλαλες καμπάνες, απ όπου δοξολογιέται ο αληθινός Θεός των Χριστιανών και προσκαλούνται οι πιστοί στις εκκλησίες όπου οδεύουν ολόκληρος λαός, με πίστη και κατάνυξη, Κυριακές, γιορτές, εωθινά, εσπερινούς, Χριστούγεννα και Πάσχα”.
Φίλες και φίλοι ! Ηταν ενα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέα Δ.Ψαθά με τίτλο “Γη των Ποντίων”. Πόντιος ο ίδιος μάζεψε τις αναμνήσεις του και χωρίς αντιτουρκικό χαρακτήρα μας έδωσε εικόνες από την Τραπεζούντα. Την Τραπεζούντα, που όπως είπαμε και πριν, εδώ κατέβηκαν απ τα ψηλά βουνά οι θρυλικοί μύριοι του Ξενοφώντα και όταν αντίκρισαν το γαλάζιο πέλαγος φώναξαν το γνωστό
-Θάλαττα! Θάλαττα!
Η Τραπεζούντα λοιπόν έχει ιστορία αιώνων, ιστορία ελληνική. Το μαρτυρούν αρχαίοι συγγραφείς, αρχαία τείχη και κάστρα, τάφοι αυτοκρατόρων, εκκλησιές και προ πάντων ο λαός που έζησε στ άγια τούτα χώματα.
Ας ρίξουμε όμως τον πέπλο της λήθης στο παρελθόν. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν ξέρουμε η ότι πρέπει να κρύβουμε. Αυτοί οι 150 που πραγματοποίησαν προ ημερών συγκέντρωση στη Χιο με θέμα την ελληνοτουρκική φιλία, (οι πολιτικοί, οι δήμαρχοι και οι δημοσιογράφοι) θα πρέπει να παραδεχθούν ότι η άστοχη τακτική αποσιώπησης των γεγονότων της ιστορίας, είναι ίσως κι ένας από τους λόγους που τόσο άσχημα πορεύθηκε η φιλία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Είμαστε σύμφωνοι να ρίξουμε τον πέπλο της λήθης, αλλά αν δεν μάθουν και οι Τούρκοι τι έφτιαξαν οι πατεράδες τους, πως θα αποφύγουν σήμερα τα όσα στιγμάτισαν εκείνους χθές? Μόνο έτσι, δηλαδή ξέροντας εμείς εκείνους και ξέροντας εκείνοι εμάς, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μια πραγματική ελληνοτουρκική φιλία πάνω σε στέρεες βάσεις. Eπιστρέφουμε στην Τραπεζούντα εκεί όπου ακούστηκε από τον Ξενοφώντα και τους θρυλικούς μυρίους του το “Θάλαττα! Θάλαττα!”. Διαβάζουμε , λοιπόν, ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Δ.Ψαθά “Γη των Ποντίων”.
“Η Τραπεζούντα- πρωτεύουσα ιστορική των Κομνηνών- γεμάτη εκκλησίες, κάστρα βυζαντινά, τζαμιά κι ορθοδοξία, που από τη μια μεριά της σκαρφαλώνει στο λόφο του “Ποζ Τεπέ” κι απ΄την άλλη δροσολογιέται ανέμελα στη θάλασσα του Ευξείνου, που πότε χαϊδεύει τις αμμουδιές της καταγάλανη, και πότε ανασηκώνεται θυμωμένη, σε κύματα θεόρατα, που σπάζουν και βροντολογούν στα βράχια του γιαλού της. Σπίτια, μεκρά, μεγάλα, που οι αυλές τους- πλακόστρωτες αλλού κι αλλού με καρφωμένα βοτσαλάκια- λαμποκοπάνε από πάστρα κι οι κήποι τους ολούθε είναι πνιγμένοι στο λουλούδι, στις συκιές, η τις ροδιές, η τις μανόλιες. Να το μεϊτάνι με τα μεγάλα καφενεία, όπου σεβάσμιοι Τούρκοι τραβούν μακάριοι τους ναργιλέδες, κι οι δρόμοι με τα μαγαζιά, τα σεκερτζίδικα με τα πολύχρωμα ζαχαρωτά, τα χαλαβατζίδικα με τους πελώριους άσπρους χαλβάδες, τις λεμονάδες, τα σερμπέτια και πέρα τα κεμπαπτζίδικα με τα ντονέρ κεμπάπια, όπου ο κεμπαπτζής ξεσπά μερακλωμένος σε κραυγές>
-Βάϊ, βάϊ, βάϊ!...”.
Συγκινημένη η θύμιση παίρνει τους δρόμους και περπατάει στην Τραπεζούντα. Ρωμαίϊκες γειτονιές, τούρκικοι μαχαλάδες, τζαμιά και μιναρέδες που λογχίζουν τον αέρα, αλλά και εκκλησιές. Πόσες εκκλησιές! Περιοχές ολόκληρες της πόλης, όλο ελληνισμός, χωρίς κανένα Τούρκο. Αλλά ας συνεχίσουμε με τον Δημ. Ψαθά με το δικό του ωραιότατο περιγραφικό ύφος να μας πει πως ήταν η Τραπεζούντα του Πόντου.
“Βραδιάζει. Και να που εκεί ψηλά στο μιναρέ πρόβαλλε ο μολλάς, που με το ένα χέρι στο αυτί διαλαλά στα πέρατα του κόσμου, ότι ένας είναι ο Αλλάχ και προφήτης του ο Μωάμεθ.
Αλλαααααχ, μπιρ Αλλάαααχ!...
Αλλά η απάντηση έρχεται από πλήθος καμπαναριά που χαλούν τον κόσμο με τις γλυκόλαλες καμπάνες, απ όπου δοξολογιέται ο αληθινός Θεός των Χριστιανών και προσκαλούνται οι πιστοί στις εκκλησίες όπου οδεύουν ολόκληρος λαός, με πίστη και κατάνυξη, Κυριακές, γιορτές, εωθινά, εσπερινούς, Χριστούγεννα και Πάσχα”.
Φίλες και φίλοι ! Ηταν ενα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέα Δ.Ψαθά με τίτλο “Γη των Ποντίων”. Πόντιος ο ίδιος μάζεψε τις αναμνήσεις του και χωρίς αντιτουρκικό χαρακτήρα μας έδωσε εικόνες από την Τραπεζούντα. Την Τραπεζούντα, που όπως είπαμε και πριν, εδώ κατέβηκαν απ τα ψηλά βουνά οι θρυλικοί μύριοι του Ξενοφώντα και όταν αντίκρισαν το γαλάζιο πέλαγος φώναξαν το γνωστό
-Θάλαττα! Θάλαττα!
Η Τραπεζούντα λοιπόν έχει ιστορία αιώνων, ιστορία ελληνική. Το μαρτυρούν αρχαίοι συγγραφείς, αρχαία τείχη και κάστρα, τάφοι αυτοκρατόρων, εκκλησιές και προ πάντων ο λαός που έζησε στ άγια τούτα χώματα.