Λέξεις για τον Πόντο


Στα χώματα του Πόντου μάνα, έριξα τα τελευταία δάκρυα της καρδιάς μου. Στέγνωσαν τα σωθικά μου από τον πόνο. Ειδα τα κάστρα του Πόντου να υποχωρουν να γκρεμίζονται.
Από τα νερά του Βόσπορου θα πιω να δροσιστώ. Τα δάκρυα της καρδιάς μου Μάνα,ακόμη και τώρα πέφτουν, αλλά οχι μάταια.

Ο παλιός κόσμος χαθηκε,γονάτισε και εσβησε στον δρομο των δακρύων, στον δρομο της εξόδου απο τον Πόντο.

Πολύς ο καιρός στις σκιές, σκοτεινά τα τελευταία τους όνειρα. Τα λουλούδια φυτρώνουν ακόμα στα βουνά του πόντου για εκεινους.

Αλίμονο σε εκείνους Μάνα, που έλαχαν οι ζοφερές εκείνες ημέρες. Οι νέοι πεθαίναν και οι γέροι έμειναν πίσω να μαραζώνουν.

Πολλοί έζησαν για να δουν τις τελευταίες ημέρες της φυλής μας. Αλίμονο ,Μάνα, η σκοτεινιά βασίλευε στις καρδιές όλων μας, εκείνες τις κρύες μέρες του 22.. Οι πατεράδες έθαψαν τα παιδιά τους, τα βουνά ράγισαν από τον πόνο και το κλάμα των μανάδων.


Και τώρα εμείς αναζητούμε τον δρόμο για τις αίθουσες των προγόνων μας. Κοίτα μάνα τα παιδιά σου χορεύουν ακόμα, το χορό της λεβεντιάς και της παλικαριάς, στα χώματα που ρίζωσαν. Ποτέ δεν ξέχασαν Μάνα εκείνους που κράτησαν τους δεσμούς του οίκου μας. Αυτό δεν είναι το τέλος Μάνα, είναι η αρχή....

Η περίφημη Τραπεζούντα


Πρέπει να επισημανθεί ότι μόνο στον Πόντο δημιουργήθηκε αντάρτικο και κλεφτουριά, όπως του 1821, πληρώνοντας την περήφανη αντίστασή του στο βάρβαρο πρόγραμμα του αφανισμού τους από τους Νεότουρκους και τον Κεμάλ με αμέτρητες θυσίες.
Ας ρίξουμε όμως τον πέπλο της λήθης στο παρελθόν. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν ξέρουμε η ότι πρέπει να κρύβουμε. Αυτοί οι 150 που πραγματοποίησαν προ ημερών συγκέντρωση στη Χιο με θέμα την ελληνοτουρκική φιλία, (οι πολιτικοί, οι δήμαρχοι και οι δημοσιογράφοι) θα πρέπει να παραδεχθούν ότι η άστοχη τακτική αποσιώπησης των γεγονότων της ιστορίας, είναι ίσως κι ένας από τους λόγους που τόσο άσχημα πορεύθηκε η φιλία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Είμαστε σύμφωνοι να ρίξουμε τον πέπλο της λήθης, αλλά αν δεν μάθουν και οι Τούρκοι τι έφτιαξαν οι πατεράδες τους, πως θα αποφύγουν σήμερα τα όσα στιγμάτισαν εκείνους χθές? Μόνο έτσι, δηλαδή ξέροντας εμείς εκείνους και ξέροντας εκείνοι εμάς, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μια πραγματική ελληνοτουρκική φιλία πάνω σε στέρεες βάσεις. Eπιστρέφουμε στην Τραπεζούντα εκεί όπου ακούστηκε από τον Ξενοφώντα και τους θρυλικούς μυρίους του το “Θάλαττα! Θάλαττα!”. Διαβάζουμε , λοιπόν, ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Δ.Ψαθά “Γη των Ποντίων”.
“Η Τραπεζούντα- πρωτεύουσα ιστορική των Κομνηνών- γεμάτη εκκλησίες, κάστρα βυζαντινά, τζαμιά κι ορθοδοξία, που από τη μια μεριά της σκαρφαλώνει στο λόφο του “Ποζ Τεπέ” κι απ΄την άλλη δροσολογιέται ανέμελα στη θάλασσα του Ευξείνου, που πότε χαϊδεύει τις αμμουδιές της καταγάλανη, και πότε ανασηκώνεται θυμωμένη, σε κύματα θεόρατα, που σπάζουν και βροντολογούν στα βράχια του γιαλού της. Σπίτια, μεκρά, μεγάλα, που οι αυλές τους- πλακόστρωτες αλλού κι αλλού με καρφωμένα βοτσαλάκια- λαμποκοπάνε από πάστρα κι οι κήποι τους ολούθε είναι πνιγμένοι στο λουλούδι, στις συκιές, η τις ροδιές, η τις μανόλιες. Να το μεϊτάνι με τα μεγάλα καφενεία, όπου σεβάσμιοι Τούρκοι τραβούν μακάριοι τους ναργιλέδες, κι οι δρόμοι με τα μαγαζιά, τα σεκερτζίδικα με τα πολύχρωμα ζαχαρωτά, τα χαλαβατζίδικα με τους πελώριους άσπρους χαλβάδες, τις λεμονάδες, τα σερμπέτια και πέρα τα κεμπαπτζίδικα με τα ντονέρ κεμπάπια, όπου ο κεμπαπτζής ξεσπά μερακλωμένος σε κραυγές>
-Βάϊ, βάϊ, βάϊ!...”.
Συγκινημένη η θύμιση παίρνει τους δρόμους και περπατάει στην Τραπεζούντα. Ρωμαίϊκες γειτονιές, τούρκικοι μαχαλάδες, τζαμιά και μιναρέδες που λογχίζουν τον αέρα, αλλά και εκκλησιές. Πόσες εκκλησιές! Περιοχές ολόκληρες της πόλης, όλο ελληνισμός, χωρίς κανένα Τούρκο. Αλλά ας συνεχίσουμε με τον Δημ. Ψαθά με το δικό του ωραιότατο περιγραφικό ύφος να μας πει πως ήταν η Τραπεζούντα του Πόντου.
“Βραδιάζει. Και να που εκεί ψηλά στο μιναρέ πρόβαλλε ο μολλάς, που με το ένα χέρι στο αυτί διαλαλά στα πέρατα του κόσμου, ότι ένας είναι ο Αλλάχ και προφήτης του ο Μωάμεθ.
Αλλαααααχ, μπιρ Αλλάαααχ!...
Αλλά η απάντηση έρχεται από πλήθος καμπαναριά που χαλούν τον κόσμο με τις γλυκόλαλες καμπάνες, απ όπου δοξολογιέται ο αληθινός Θεός των Χριστιανών και προσκαλούνται οι πιστοί στις εκκλησίες όπου οδεύουν ολόκληρος λαός, με πίστη και κατάνυξη, Κυριακές, γιορτές, εωθινά, εσπερινούς, Χριστούγεννα και Πάσχα”.
Φίλες και φίλοι ! Ηταν ενα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέα Δ.Ψαθά με τίτλο “Γη των Ποντίων”. Πόντιος ο ίδιος μάζεψε τις αναμνήσεις του και χωρίς αντιτουρκικό χαρακτήρα μας έδωσε εικόνες από την Τραπεζούντα. Την Τραπεζούντα, που όπως είπαμε και πριν, εδώ κατέβηκαν απ τα ψηλά βουνά οι θρυλικοί μύριοι του Ξενοφώντα και όταν αντίκρισαν το γαλάζιο πέλαγος φώναξαν το γνωστό
-Θάλαττα! Θάλαττα!
Η Τραπεζούντα λοιπόν έχει ιστορία αιώνων, ιστορία ελληνική. Το μαρτυρούν αρχαίοι συγγραφείς, αρχαία τείχη και κάστρα, τάφοι αυτοκρατόρων, εκκλησιές και προ πάντων ο λαός που έζησε στ άγια τούτα χώματα.


Σημειώσεις για τον Πόντο



Θραυσματα μνημης, αποηχοι μιας γης που δεχθηκε τα βηματα των ξεριζομενων. Μια γη πους τους ειδε να ριζωνουν, να τραγουδανε τους καημους τους. Μια γη που εζησε την αναμονη τους, την πίστη τους, τα ονειρα τους, και εκλαψε σιωπηλα μαζι τους για τιςχαμενες προσδοκιες τους.


Έξω από το παράθυρό μου βλέπω τις συκιές ολάνθιστες στα βουνά της Τραπεζούντας. Ο Βόσπορος λαμπυρίζει σαν τις φολίδες ενός κοιμισμένου δράκοντα. Όπως κατάλαβες, το ήσυχο καλοκαιράκι μάς έφερε μεγάλη, αν και όχι ευχάριστη, αναστάτωση. Οι δρόμοι της ζωής μας (...) παίρνουν περίεργες και αναπάντεχες στροφές και συναντιούνται μεταξύ τους σε ανύποπτα σταυροδρόμια. Ποιος θα περίμενε, τότε που ήμαστε παιδιά και παίζαμε κρυφτό στις παχιές πρασιές του κήπου μας, ότι κάποια μέρα θα σου έγραφα από την πόλη που οι Οθωμανοί αποκαλούν Πόλη της Eυτυχίας; Ή ότι η Μαίρη θα συναντούσε εδώ το τέλος της; Ίσως οι Aνατολίτες να έχουν δίκιο όταν λένε, όταν δεν παύουν μάλλον να λένε, ότι είμαστε όλοι έρμαια της μοίρας μας, του πεπρωμένου που γράφτηκε στο μέτωπό μας πριν ακόμα γεννηθούμε".

Οι πατρίδες που αφήσαμε δεν χάνονται ποτέ, δε λησμονιούνται, δεν πεθαίνουν έχουν τις ρίζες τους βαθιά χωμένες στην ψυχή και στο νου μας, τ’ αμπέλια που ριζώνουν στην άνυδρη γη και δίνουν τους καρπούς τους. Δύο κληματόβεργες λοιπόν το μόνο βίος των περήφανων Ελλήνων του \Πόντου, που κυνηγημένοι εγκαταλείπουν την πατρική γη και παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Δύο κληματόβεργες ακριβή κληρονομιά, έγνοια για κάθε τους ταξίδι και φρέσκο ξεκίνημα για κάθε καινούργιο τόπο. Κάτι πολύτιμο να τους δένει με ο,τι αγαπούν.


Ένα ταξίδι στον Πόντο έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για εκείνους που έλκουν την καταγωγή τους από αυτή την περιοχή, αλλά και για όλους τους Έλληνες, αν σκεφθεί κανείς ότι η περιοχή αυτή ήταν ήδη γνωστή στους αρχαίους προγόνους μας. Η μυθολογική παράδοση θέλει τον Φρίξο πρώτο έποικο της γης του Πόντου, ενώ στα μέρη αυτά διαδραματίζονται εν μέρει οι γνωστοί σε όλους μύθοι που σχετίζονται με τον Ιάσωνα και τους Αργοναύτες, την Ιφιγένεια, τον Ορέστη, κ.ά. Με βασικό κίνητρο την αναζήτηση προϊόντων αλιείας, δημητριακών και μεταλλευμάτων, καθώς και τον έλεγχο των δρόμων που οδηγούσαν από τα παράλια στο εσωτερικό της Μικρασίας, δημιουργούνται οι πρώτες εγκαταστάσεις Ελλήνων στις ακτές του Πόντου. Πρώτη η Ηράκλεια, αποικία των Μεγαρέων, κι έπειτα η Σινώπη, αποικία των Ιώνων της Μιλήτου. Ακολουθούν τα Κοτύωρα, η Κερασούντα και η Τραπεζούντα από τους Σινωπείς. Ο εποικισμός συνεχίζεται, ώστε το 562 π.Χ. να υπάρχουν πλέον περισσότερες από 75 ελληνικές πόλεις στην περιοχή του Πόντου. Με την εργατικότητα, την εφευρετικότητα και τη δημιουργικότητά τους, οι Έλληνες μετέτρεψαν τον Πόντο σε Γη της Επαγγελίας! Έζησαν, από τα αρχαία χρόνια μέχρι το 1922, σε μία πολύ μεγάλη περιοχή που εκτεινόταν σχεδόν σε όλα τα νότια παράλια του Εύξεινου Πόντου, επάνω στα βουνά που αναπτύσσονται παράλληλα με αυτές, αλλά και πίσω από αυτά.

Η γενοκτονία του Πόντου


Το 1919 αρχίζει νέος διωγμός κατά των Ελλήνων από το κεμαλικό καθεστώς, πολύ πιο άγριος κι απάνθρωπος από τους προηγούμενους. Εκείνος ο διωγμός υπήρξε η χαριστική βολή για τον ποντιακό ελληνισμό. Στις 19 Μαΐου, με την αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα, αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Με τη βοήθεια μελών του Νεοτουρκικού Κομιτάτου συγκροτεί μυστική οργάνωση, τη Mutafai Milliye, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων και σχεδιάζει την ολοκλήρωση της εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού. Αυτό που δεν πέτυχε το σουλτανικό καθεστώς στους πέντε αιώνες της τυραννικής διοίκησής του, το πέτυχε μέσα σε λίγα χρόνια ο Κεμάλ, εξόντωσε τον ελληνισμό του Πόντου και της Ιωνίας. Η τρομοκρατία, τα εργατικά τάγματα, οι εξορίες, οι κρεμάλες, οι πυρπολήσεις των χωριών, οι βιασμοί, οι δολοφονίες ανάγκασαν τους Έλληνες του Πόντου να ανέβουν στα βουνά οργανώνοντας αντάρτικο για την προστασία του αμάχου πληθυσμού. Τα θύματα της γενοκτονίας θα ήταν πολύ περισσότερα, αν δεν υπήρχε το επικό και ακατάβλητο ποντιακό αντάρτικο. Με την επικράτηση του Κεμάλ, οι διωγμοί συνεχίζονται με μεγαλύτερη ένταση. Στήνονται στις πόλεις του Πόντου τα διαβόητα έκτακτα δικαστήρια ανεξαρτησίας, που καταδικάζουν και εκτελούν την ηγεσία του ποντιακού ελληνισμού. Το τέλος του Πόντου πλησιάζει. Οι φωνές λιγοστεύουν. Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο υπήρξε το αποτέλεσμα της απόφασης των Τούρκων εθνικιστών για επίλυση του εθνικού προβλήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη φυσική εξαφάνιση των γηγενών εθνοτήτων. Η μοίρα αυτή απετράπη με ένα εξαιρετικά οδυνηρό τρόπο: με τις; γενοκτονίες των χριστιανικών λαών, Ελλήνων και Αρμενίων, με την υποχρεωτική έξοδο όσων επιβίωσαν και με τη βίαιη τουρκοποίηση των μουσουλμανικών εθνοτήτων, όπως οι Κούρδοι, που συνέχισαν να παραμένουν στην τουρκική, πλέον, επικράτεια. Οι Έλληνες στον Πόντο ανέρχονταν σε 700.000 άτομα την παραμονή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Μέχρι το τέλος του 1923 είχαν εξοντωθεί 353.000 άτομα. Ακολουθεί μαρτυρία ενός αυτόπτη μάρτυρα. Ενός ανθρώπου που έζησε τη μεγάλη ανθρωποσφαγή. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ (Ατατούρκ) αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα με αποστολή να αναλάβει τη διοίκηση δύο σωμάτων στρατού στην Ανατολία. Από τη μέρα αυτή ξεκινά η επισφράγιση και η κορύφωση της γενοκτονικής συμπεριφοράς των Τούρκων κατά των Ελλήνων του Πόντου, που είχε αρχίσει ήδη χρόνια πριν. Οι Πόντιοι θύματα των σατανικών στόχων του νεοτουρκισμού και του κεμαλισμού, σφαγιάστηκαν για μια Μ. Ασία καθαρά τουρκική απαλλαγμένη από μειονότητες. Η κατάληψη της Τραπεζούντας από τους Ρώσους και η δημιουργία των ελληνικών αντάρτικων ομάδων χρησίμευσαν στους κεμαλικούς ως πρόσθετα προσχήματα, για να εξαφανίσουν ό,τι ελληνικό απόμεινε. Από νήπια ως γέροντες μεταφέρονται νηστικοί από τόπο σε τόπο. Η εξαθλίωση του ελληνικού πληθυσμού έγινε συχνότατα αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους Τούρκους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Τοπάλ Οσμάν, δήμαρχος Κερασούντος, δεν άφηνε τίποτα όρθιο. Μόλις 4.000 από τους 14.000 Έλληνες της πόλης κατάφεραν να επιβιώσουν. Μετά τον Μάϊο του 1919, υπό την καθοδήγηση του Μουσταφά Κεμάλ, Τσέτες, που κατά κύριο λόγο προέρχονταν από την τάξη των ληστών, εντάχθηκαν στην τουρκική χωροφυλακή και προέβησαν σε πλήθος φρικαλεοτήτων σε βάρος των Ελλήνων. Ακόμα και ο Τζεμάλ Νουζχέτ, νομικός σύμβουλος του φρουραρχείου Κωνσταντινούπολης και πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής της σουλτανικής κυβέρνησης του Φερίτ Πασά, αποδοκίμασε έντονα τις πρακτικές του Κεμάλ καταγγέλλοντας ότι χιλιάδες Έλληνες κάηκαν ζωντανοί μέσα σε ναούς, γυναίκες βιάστηκαν, περιουσίες λεηλατήθηκαν, και γενικά το 90% των Ελλήνων είχε εξοντωθεί. Ευρωπαϊκές κι αμερικανικές ανθρωπιστικές οργανώσεις και προξενικές αρχές επιβεβαίωσαν τις καταγγελίες. Η εφημερίδα Τelegraph σε άρθρο της στις 17/5/1922 περιγράφει τη διαμαρτυρία της ουκρανικής διπλωματικής αποστολής, που πέρασε μέσα από τη Σαμψούντα καθ οδόν προς την Άγκυρα, για τις φοβερές σκηνές που διαδραματίστηκαν μέσα και γύρω από την πόλη, για τις βιαιοπραγίες και τα πτώματα των ανδρών, των γυναικών και των παιδιών που κείτονταν στο δρόμο, πολλά εκ των οποίων έφεραν και σημάδια βιασμού. Συνολικά, μέχρι την αναγκαστική ανταλλαγή, πάνω από 350.000 Πόντιοι βρήκαν οικτρό θάνατο από τους Νεότουρκους στις πόλεις και τα χωριά, στις χαράδρες και τα βουνά, στις εξορίες και τις φυλακές.

Για δές της μοίρας τα γραμμένα


"Φύσηξεν η νύχτασβήσανε τα σπίτιακι είναι αργά στην ψυχή μουΔεν ακούει κανένας όπου κι αν χτυπήσωη μνήμη με σκοτώνει"Οδυσσέας Ελύτης

Mια Ελλάδα σβησμένη βίαια και άδικα απ' τον παγκόσμιο χάρτη. Μια Ελλάδα που πόνεσε, δάκρυσε, μάτωσε όσο καμιά άλλη. Που ταπεινώθηκε χωρίς να χάσει ποτέ την αξιοπρέπειά της, που υποτάχτηκε παραμένοντας ελεύθερη, που τούρκεψε αλλά δεν έπαψε στιγμή να είναι ελληνική. Κάθε λαός στο ξεδίπλωμα της ιστορίας του στο χρόνο χρεώνεται με μοιραία λάθη. Το μεγάλο και ιστορικό λάθος υπήρξε ο αφανισμός των Ελλήνων στην Μικρά Ασία. Λάθος που πληρώθηκε και θα πληρώνεται ακριβά όσο τα δάκρυα παραμένουν ακόμη στεγνά και οι μνήμες νωπές στο μυαλό μας. Ο Πόντος είναι μια ανοιχτή πληγή πόνου για όλους εμάς, για την εθνική μας ιστορία. Πώς γίνεται αλήθεια ένας τόπος που δεν γνώρισα, που δεν είδα ποτέ, που δεν έζησα, να με πληγώνει τόσο; Να σκίζει την ψυχή στα δυο, να στερεύουν τα ματια μου από τα δάκρυα, να σπάει η καρδιά μου στα δυο, στο άκουσμα της ποντιακής λύρας και στον ρυθμό του Πυρρίχιου χορού; Τόσα χρόνια μετά. Ο Πόντος, υπήρξε για μένα ο χαμένος παράδεισος, στα όνειρα μου, στα λόγια της γιαγιάς μου, στις διηγήσεις της, για τους ευλογημένους και μακρινούς τόπους. Ποτέ δεν θα την ξεχάσω να κοιτά πάντα προς την ανατολή, και να ψάχνει τον τόπο της, την πατρίδα της. Ο Πόντος και η ευλογημένη του γη, καθόρισαν τα παιδικά μου χρόνια. Τόσες και τόσες ιστορίες. Ο Πόντος, πριν καταστραφεί τόσο βάρβαρα από τους Τούρκους, υπήρξε αστείρευτη πηγή πνεύματος και πολιτισμού. Στάθηκε τόπος όπου οι Έλληνες διέπρεψαν, δημιούργησαν. Η γη του στάθηκε μάνα σπουδαίων ανδρών. Αυτόν τον τόπο της δόξας, της παράδοσης, των γραμμάτων και του Χριστιανισμού έχουμε χρέος να κρατάμε ζωντανό στη μνήμη μας. Τον άλλον Πόντο, του πόνου και του ξεριζωμού, ας τον αφήσουμε κλειδωμένο σε κάποια συρτάρια της ιστορικής μας μνήμης, σαν ένα κακό όνειρο που τάραξε τον ύπνο μας και πέρασε. Οι Πόντιοι πρόσφυγες θρήνησαν την καταστροφή και την ήττα. Πονούν ακόμη. Όσο κανείς άλλος λαός. Οι μητέρες ξετρελαμένες, έσφιγγαν, αλαλάζοντας και τσιρίζοντας με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, στην αγκαλιά τα μωρά τους, που έκλαιγαν και κραύγαζαν. Οι κοπέλες και οι άλλες γυναίκες με τους γέρους γονείς, τα παιδιά και τους αρρώστους, κραύγαζαν και αρπάζονταν μεταξύ τους σαν να ήθελαν να πάρουν και να δώσουν κουράγιο και βοήθεια, καθώς έπαιρναν φωτιά τα μαλλιά και τα ρούχα τους κι' άρχισαν να γλύφουν το κορμί οι φλόγες. Κραυγές, που ξέσκιζαν το λαρύγγι και τ' αυτιά, φωνές μανιακές και κλάματα βροντερά, άγρια ουρλιαχτά ανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη, στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους - χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτι από την κόλαση στη γη! Το Φεβρουάριο του 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο την περίοδο 1916-1923. Η αναγνώριση αυτή, παρόλη την εβδομηκονταετή καθυστέρηση, δικαίωσε ηθικά τον ποντιακό ελληνισμό και συνέδεσε το σύγχρονο ελληνισμό με την ιστορική του μνήμη. Γιατί η ήττα του 1922, η "νέα τάξη πραγμάτων" που επικράτησε τότε, με την απόλυτη συνενοχή ολόκληρου του ελλαδικού πολιτικού κατεστημένου, περιόρισαν ουσιαστικά τα γεωγραφικά όρια του ελληνισμού. Η γενοκτονία ως όρος διαμορφώθηκε κυρίως στη δίκη της Νυρεμβέργης το 1945, όπου δικάστηκε η ηγεσία των ναζιστών εγκληματιών του πολέμου. Συγκεκριμένα ο όρος σημαίνει τη μεθοδική εξολόθρευση, ολική ή μερική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας. Πρόκειται για ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει συνάρτηση με πολεμικές συγκρούσεις.

ΟΙ ΛΕΥΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΣ

«Ενας λαός γράφει την Ιστορία του, όχι για να αφηγηθεί όσα του συνέβησαν στο παρελθόν, αλλά πρωτίστως για να σφυρηλατήσει την αυτογνωσία και την ηθική ταυτότητα που του χρειάζονται για να χτίσει το μέλλον του»

Ρίτσαρντ Ρόρτι, φιλόσοφος του νεοπραγματισμού της Αριστεράς* στις ΗΠΑ.
________________________________________________________________

*Χάρη στον ρόλο Κίρκης που έπαιξε το ΠΑΣΟΚ για την Αριστερά, νοθεύτηκαν χωρίς αναστολές τα κίνητρα για την αριστερή στράτευση. Ειδικά στο πεδίο της «διανόησης», η Αριστερά μεταλλάχθηκε απροκάλυπτα σε συντεχνία αλληλοϋποστήριξης συμφερόντων και προώθησης μετριοτήτων (με αντίτιμο την ειλωτεία, την υποταγή στην «παραταξιακή πειθαρχία»).

Η συντεχνία δυναστεύει ασφυκτικά και τον χώρο της ιστοριογραφίας.

Εκεί, για να υπηρετηθεί το δόγμα ότι «η οικονομία κινεί την Ιστορία», ταυτίζεται η επιστημονική εγκυρότητα με την ανάλυση λογαριασμών από μικρεμπορικά τεφτέρια και η «έρευνα» εκτιμάται μόνο αν καταλήγει σε πειθαρχημένους λιβανωτούς για τον υπεράνω κριτικής σωτήρα της ανθρωπότητας: τον Διαφωτισμό.

Χρήστος Γιανναράς

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

Τραπεζούντα: Η καλίστη των πόλεων


Η ωραιότερη πόλη του Πόντου, η πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Κομνηνών, το τελευταίο καταφύγιο του Ελληνισμού. Η Τραπεζούντα ιδρύθηκε το 756 π.χ. για πρώτη φορά από Ίωνες αποίκους. Έζησε δόξες, καταστροφές, τιμές και θυσίες, αλλά έμεινε και στάθηκε Ελληνική επί 2678 χρόνια μέχρι το 1922 όταν και αναγκάστηκε ο Ελληνισμός της να καταφύγει στην Ελλάδα. Την πόλη την στάλισαν όλοι και όλες οι εποχές με διαφορετικά κτίσματα. Η Τραπεζούντα στην παρακμή της, τον 19ο αιώνα είχε μόνο 4200 οικογένειες. 1200 οικογένειες ήταν Ελληνικές, 500 Αρμενικές και 180 αρμενοκαθολικές, 20 διαμαρτυρόμενες, 2100 Περσικές, Ευρωπαικές και Οθωμανικές. Μαζί με τα προάστιά της είχε περίπου 31000 κατοίκους, δηλαδή 6500 οικογένειες. Είχε 4 αλληλοδιδακτικά σχολεία Δημόσια, δύο Παρθεναγωγία, την Ελληνική Σχολή (Φροντιστήριο) και άλλα ιδιωτικά Σχολεία. Αρχές του 20ού αιώνα υπήρχαν 700 μαθητές στα αλληλοδιδακτικά, 250 στο Παρθεναγωγείο, 220 στο Φροντιστήριο και 150 στα ιδιωτικά. Δηλαδή αρχές του 20ού αιώνα τπήρζαν 1250 σπουδαστές στην Τραπεζούντα. Η διοίκηση των σχολείων γινόταν από το ανώτατο Συμβούλιο. Το Συμβούλιο άλλαζε κάθε δύο χρόνια και είχε ένα πρόεδρο και Εφορεία με τρία μέλη. Η ανώτερη Ελληνική κοινωνία της Τραπεζούντας φρόντιζε πάρα πολύ για τα Σχολεία, τις εκκλησίες και γενικά την κοινωνική ζωή. Ο Ελληνισμός συντηρούσε την α) Φιλόπτωχο Αδελφότητα, και β) Αδελφώτητα Κυριών η Μέριμνα, η οποία σπούδαζε με έξοδά της άπορα παιδιά και ένα σπουδαστή στην Θεολογική Σχολή. Ιδιαίτερη κίνηση έδινε η Λέσχη με τις διαλέξεις που γίνοταν εκεί. Ο Σύλλογος (Πρόνια), στην Κωνσταντινούπολη ενίσχυε τα Σχολεία της Τραπεζούντας. Από δημόσια υγεία η Τραπεζούντα ήταν σε καλή κατάσταση, χάρη στα 15 λουτρά που διέθετε. Ιδιαίτερη αξία για την Τραπεζούντα και ολόκληρο τον Πόντο έχει το όνομα του Φροντιστηρίου, η Σχολή από την οποία έβγαιναν οι δάσκαλοι του Πόντου. Το Φροντιστήριο στεγαζόταν σε ένα πολύ μεγάλο κτίριο με τρία πατώματα. Η ίδρυδή του, χάνεται μέσα στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας. Βγήκε ακριβώς μέσα από το σκοτάδι για να γίνει ο φάρος του απομακρισμένου Ελληνισμού. Γνωστό είναι ότι στην εποχή του Γεωργίου Υπομενά, είχε η Σχολή το ίδιο όνομα. Κατ' άλλους ιδρύθηκε η Σχολή το 1682 από τον Τραπεζούντιο δάσκαλο Σεβαστό Κιμινήτη. Η βιβλιοθήκη είχε βιβλία του Γεωργίου Υπομενά, Σκίβα, Σεβαστού ως επίσης και χειρόγραφα εκκλησιαστικών κανόνων του Βαλσαμώνος. Η αξία των χειρογράφων ήταν πολύ μεγάλη λόγω της αρχαίας γραφής. Είχε ακόμα Ευαγγέλια, εκκλησιαστικά βιβλία και νεώτερα χειρόγραφα, του Σεβαστού Κυμινήτου, Ηλία Κανδύλη και άλλα. Όλες τις εποχές έβγαιναν από την Σχολή νέοι που ευδοκιμούσαν στο εμπόριο, τα γράμματα και την εκκλησία.

Η συνθήκη της Ελληνοτουρκικής φιλίας του 1930- Β' ΜΕΡΟΣ


Με τη Μικρασιατική καταστροφή διασώζεται η ακεραιότητα της Τουρκίας, η οποία στο εξής θα προσπαθήσει εναγωνίως να εισέλθει στην κλειστή λέσχη της Δύσης. Η σύγχρονη Τουρκία, δημιούργημα των Μεγάλων Δυνάμεων, θα διαδραματίσει πλέον το ρόλο του εμβόλιμου κράτους που θα εξυπηρετεί κατά περίπτωση τα συμφέροντα των Δυνάμεων. Η κρατική τουρκική πολιτική θα χαράζεται και θα υλοποιείται στο εξής από μια μικρή στρατογροφειοκρατική ελίτ, με γνώμονα τα συμφέροντα του κράτους και της στρατογραφειοκρατίας. Ελλείψει πολιτιστικής ταυτότητος και κληρονομιάς τα κατάλοιπα των Οθωμανών οραματίζονται τον εξευρωπαϊσμό τους, που όμως ποτέ δεν θα συμβεί πραγματικά, αλλά θα μείνει ονομαστικός, σχηματικός και επίπλαστος. Αυτή ακριβώς η στρατογραφειοκρατία θα αναπτύξει το νέο τουρκικό δόγμα της υπεροχής, της μεγαλομανίας, του επιθετικού εθνοκεντρισμού εναντίον όλων των γειτονικών χωρών, ιδιαίτερα μάλιστα εναντίον της Ελλάδος. Σ'ότι αφορά τους διπλωματικούς προσανατολισμούς, η στρατογραφειοκρατία συνειδητοποιεί ότι όποτε η Τουρκία ήταν σε αντίθετο συνασπισμό με την Ελλάδα ηττήθηκε κατά κράτος. Έτσι του λοιπού, οι Τούρκοι διπλωμάτες θα καταβάλλουν συστηματικά προσπάθειες να βρίσκονται στις ίδιες συμμαχίες με την Ελλάδα, στον ίδιο συνασπισμό μ'αυτήν. Η προσέγγιση όμως Βουλγαρίας-Σερβίας και Ιταλίας-Τουρκίας στις αρχές της δεκαετίας του 1930 οδηγούν το Βενιζέλο σε επαναπροσδιορισμό της Ελληνικής πολιτικής και στην προσέγγιση της Τουρκίας. Οι υπεραισιόδοξοι βλέπουν να έρχεται επιτέλους η περίοδος της αρμονικής συνεργασίας των δύο προαιώνιων αντιπάλων ένθεν και εκείθεν του Αιγαίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι με τη συμφωνία του Ιουνίου του 1930 η Ελλάδα υποχρεωνόταν να καιαβάλλει στην Τουρκία 425.000 λίρες Αγγλίας, από τις οποίες οι 150,000 ήταν αποζημιώσεις των κτημάτων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, που βρίσκονταν έξω οπό την περιοχή της Οθωμανικής πρωτεύουσας και τα οποία είχε καταλάβει η Τουρκική κυβέρνηση. Στις 30 Οκτωβρίου 1930 υπογράφηκε στην Άγκυρα σύμφωνο φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας, ναυτικό πρωτόκολλο περιορισμού των ναυτικών εξοπλισμών και εμπορική σύμβαση. Ακόμη πιο προχωρημένο ήταν το ελληνοτουρκικό σύμφωνο αμοιβαίας εγγύησης της εδαφικής ακεραιότητας των δύο χωρών που υπογράφηκε το Σεπτέμβριο του 1933, σύμφωνα με το οποίο Ελλάδα και Τουρκία αναλάμβαναν την εγγύηση του κοινού συνόρου τους. Ακόμη τα δυο κράτη ήταν υποχρεωμένα να έρχονται σε συνεννόηση σχετικά με τα διεθνή ζητήματα και τέλος μπορούσαν να εκπροσωπηθούν διεθνώς με κοινούς αντιπροσώπους τους, όταν το έκριναν σκόπιμο. H Ελληνοτουρκική φιλία όμως υπήρξε εφήμερη. Οι φρούδες προσδοκίες γρήγορα θα διαψευσθούν και η Τουρκική επιθετικότητα και αναξιοπιστία θα αποβάλλουν τα προσχήματα. Στο μεταξύ η στροτογραφειοκρατίο της Τουρκίας αναπτύσσει το βασικό δόγμα της εξωτερικής της πολιτικής: να αποφεύγονται δηλαδή πρωτοβουλίες με αβέβαιη έκβαση. Όταν πάλι η Τουρκία θα αποφασίσει μια συγκεκριμένη επιλογή, αυτό θα γίνεται διότι τα προσδοκώμενα οφέλη δεν την εκθέτουν σε κινδύνους και το πιθανολογούμενο κόστος είναι μικρό. Έτσι τις παραμονές του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου η Τουρκία ερωτοτροπεί ασύστολα με τις δυνάμεις του Άξονα και ιδιαίτερα με τη Γερμανία. Την ίδια όμως ώρα διαπραγματεύεται και με τους Συμμάχους, Το ζητούμενο αντάλλαγμα για την έξοδο της στον πόλεμο στο πλευρό του ενός ή του άλλου είναι το ίδιο: τα νησιά του Αιγαίου, τα Δωδεκάννησα, η Δυτική Θράκη ακόμη και το Ιράκ και η Συρία. Διότι ήδη έχει επικρατήσει στην Τουρκία ως κυρίαρχη ιδεολογία ότι δήθεν η Ελλάδα επεκτείνεται συνεχώς σε βάρος της Τουρκίας. Αγνοείται συστηματικά ότι η Τουρκία ως έθνος δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μερικές χιλιάδες πολεμοχαρείς ιππείς των υψιπέδων του Θιβέτ οι οποίοι εξανδραποδίζοντας ό,τι Χριστιανικό έβρισκαν μπροστά τους έφθασαν στα μικρασιατικά παράλια και αλλοίωσαν συνειδήσεις και πολιτισμό χιλιετηρίδων. Στην πραγματικότητα αυτοί επεκτείνονται συνέχεια σε βάρος του Ελληνισμού, χωρίς να έχουν εισφέρει τίποτε στον πολιτισμό και την ανάπτυξη. Αξιοποιώντας πλήρως το ρόλο της εμβόλιμης δύναμης μεταξύ Δύσης και Ρωσσίας, η Τουρκία θα επιτύχει το 1936 ευνοϊκή γι'αυτήν αλλαγή του καθεστώτος των Στενών. Με τη συνθήκη της Λωζάνης είχε υπογραφεί μια ξεχωριστή συμφωνία για τα Στενά, των οποίων πρόβλεπε αποστρατικοποίηση, όπως επίσης για την Κωνσταντίνουπόλη, το Πέραν, το Γαλατά, το Σκουτάρι, τα Πριγκηπονήσια αλλά και την υπόλοιπη περιοχή των περιχώρων της Βασιλεύουσας. Στις παραπάνω περιοχές η Τουρκία μπορούσε να διατηρεί μόνο δυνάμεις αστυνομίας και χωροφυλακής. Δεκατρία χρόνια μετά τη συνθήκη της Λωζάνης, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, με τη χλιαρή μέχρι ανύπαρκτη διεθνή έννομη τάξη, η Τουρκία πιέζει για αλλαγή του καθεστώτος των Στενών και δεν χάνει την ευκαιρία. Με τη στήριξη του Άξονα και της Σοβιετικής Ένωσης, καταφέρνει στη συνθήκη του Montreux το 1936 αλλαγή στο καθεστώς των Στενών, τα οποία μπορεί πλέον να οτρατιωτικοποιήσει και οχυρώσει πλήρως. Είναι ακατανόητη η συμπεριφορά των Συμμάχων. Άφησαν τη λειουργία των Στενών στη δικαιοδοσία της Τουρκίας, που είναι τόσο ευάλωτη στις Ρωσσικές πιέσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης παρέμεινε για τα νησιά του Αιγαίου, εκτός οπό τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη. Έτσι υπό καθεστώς αμφίβολης ουδετερότητας θα παραμείνει η Τουρκία μέχρι το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, Η Ελλάδα αντίθετα, πιστή στους Συμμάχους θα εισέλθει στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς να συμφωνήσει συγκεκριμένα ανταλλάγματα σε περίπτωση νίκης, Η Ελληνική νίκη εναντίον των Ιταλών, η γενναία αντίσταση κατά των Γερμανών, η τετραετής κατοχή θα ξεχασθούν γρήγορα, όταν θα έλθει η ώρα των διαπραγματεύσεων το 1944-45. Ως ελάχιστη αναγνώριση του αγώνα της Ελλάδος και της συμβολής της στη νίκη των Συμμάχων θα έπρεπε να της δοθούν η Ανατολική Θράκη με την Κωνσταντινούπολη, η Βόρειος Ήπειρος και τα Δωδεκάννησα Ήδη όμως έχουν αλλάξει οι διεθνείς συσχετισμοί και δημιουργείται ένα νέο status quo μεταξύ Ανατολής (Σοβιετικής Ένωσης και Δορυφορικών Χωρών) και Δύσης. Από το συσχετισμό αυτό και αξιοποιώντας το ρόλο της εμβόλιμης χώρας βγαίνει πάλι ωφελημένη η με την πλευρά των ηττημένων Τουρκία. Η Σοβιετική Ένωση δεν θα δεχθεί αλλαγή στο καθεστώς των Στενών κι έτσι θα αποκλεισθεί κάθε σκέψη για επέκταση προς τα Ανατολικά της Ελληνικής Επικράτειας, Χάρη όμως στη Σοβιετική ψήφο θα δοθούν στην Ελλάδα το 1946 τα Δωδεκάννησα. Η Ρωσία θέλει την Τουρκία τόσο ισχυρή, όσο να την ελέγχει. Κι αυτό το έδειξε το 1946, μια από τις λίγες φορές που στήριξε καθοριστικά τα Ελληνικά συμφέροντα.

Η συνθήκη της Ελληνοτουρκικής φιλίας του 1930



Η δεκαετία του 1920 αποτέλεσε περίοδο σκληρής δοκιμασίας για την Ελλάδα. Η αρχή της σηματοδοτήθηκε από την ευνοϊκή συνθήκη των Σεβρών (1920), χάρη στην οποία η Ελλάδα μετατρεπόταν σε χώρα των «τριών ηπείρων και των πέντε θαλασσών», δίνοντας έτσι σάρκα και οστά στην ιδέα της «Μεγάλης Ελλάδας». Ωστόσο, η «επέκταση προς Ανατολάς» αποτέλεσε ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα για την Ελλάδα, το οποίο κατέλεξε στα θλιβερά γεγονότα της Σμύρνης και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων κατέληξε στη «μητέρα-πατρίδα», ενώ η Ελλάδα υποχρεώθηκε να περιορίσει τα - όποια - επεκτατικά της σχέδια, υπογράφοντας τελικά τη Συνθήκη της Λοζάννης το 1923. Μοιραία, κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η σχέση Ελλάδας - Τουρκίας ήταν η χειρότερη δυνατή. Ήταν κυριολεκτικά, μία σχέση ανάμεσα σε δύο εχθρούς, οι οποίοι ζούσαν αναγκαστικά ο ένας δίπλα στον άλλον, και οι οποίοι είχαν πολλά να μοιράσουν και τίποτα που να τους ενώνει. Την ίδια στιγμή, οι πόλεμοι που είχαν προηγηθεί (Βαλκανικοί, Α' Παγκόσμιος) είχαν οδηγήσει την Ελλάδα σε προστριβές και με τις άλλες γειτονικές χώρες, οι οποίες, με τη σειρά τους, διεκδικούσαν τα «αλύτρωτα, δικά τους εδάφη» στη βαλκανική χερσόνησο. Η ελληνική, ηγετική, πολιτική φυσιογνωμία των αρχών του 20ου αιώνα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ανέβαλε τη δύσκολη αποστολή τής αποκατάστασης των σχέσεων της Ελλάδας με τα όμορα κράτη. Η προσπάθεια ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1928, όταν ο Βενιζέλος πήγε στη Ρώμη και υπέγραψε Σύμφωνο Αμοιβαίας Φιλίας και Διαιτησίας με το Μουσολίνι. Ακολούθησε η ελληνο-γιουγκοσλαβική συμφωνία για τη διευκόλυνση των εμπορικών μεταφορών προς τη γείτονα χώρα, μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, ενώ σύμβαση υπογράφτηκε και με την Αλβανία, τερματίζοντας κάθε εδαφική διεκδίκηση των δύο χωρών. Πιο σημαντική όλων, ήταν η προσπάθεια προσέγγισης με την Τουρκία. Στην περίπτωση αυτή, τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα, καθώς υπήρχε το αιματηρό προηγούμενο των προηγούμενων χρόνων, καθώς και το ακανθώδες ζήτημα των περιουσιών των προσφύγων, εκατέρωθεν. Τελικά, ο Τούρκος ηγέτης Κεμάλ Ατατούρκ, σε μία προσπάθεια παύσης της απομόνωσης στην οποία είχε περιέλθει η χώρα του, «έσφιξε» το χέρι φιλίας που του έτεινε ο Βενιζέλος, ερχόμενος σε συμφωνία με την ελληνική πλευρά. Το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας Ουδετερότητας, Συνδιαλλαγής και Διαιτησίας υπογράφηκε στην Άγκυρα, στις 30 Οκτωβρίου του 1930. Σε αυτό, διακηρυσσόταν η ανάγκη φιλίας ανάμεσα στις δύο χώρες, ενώ ταυτόχρονα, υπογράφηκε και το Πρωτόκολλο για τους ναυτικούς εξοπλισμούς, το Σύμφωνο Εγκαταστάσεως και η Σύμβαση Εμπορίου. Οι όροι του Συμφώνου Φιλίας ήταν σαφώς πολύ ευνοϊκοί για την Τουρκία: ως βάση της συμφωνίας ορίστηκε ο συμψηφισμός των περιουσιών των προσφύγων, γεγονός που εξίσωνε τους εύπορους Έλληνες πρόσφυγες με τους σαφώς οικονομικά ασθενέστερους Τούρκους. Παράλληλα, με βάση το σύμφωνο, οι δύο χώρες δεσμεύονταν να μην υπογράψουν με τρίτους, κανένα σύμφωνο πολιτικής ή οικονομικής υφής, το οποίο θα έβλαπτε την άλλη χώρα (Ελλάδα - Τουρκία), ενώ οι πρόσφυγες δεν θα μπορούσαν πλέον να εγκατασταθούν ξανά στην περιοχή, από την οποία είχαν φύγει με τον πόλεμο και την ανταλλαγή. Η συμφωνία αποτέλεσε μία ρεαλιστική προσέγγιση των συνθηκών της εποχής. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αναγνωρίζοντας την αλλαγή των ισορροπιών ανάμεσα στις δύο χώρες που είχε επιφέρει η νίκη του Κεμάλ, αντιμετώπισε ως μονόδρομο τον ιστορικό συμβιβασμό, έστω και με το πολιτικό κόστος που θα του επέφερε η δικαιολογημένη αντίδραση των προσφύγων της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, εκτίμησε ότι οι νέες στρατιωτικο-πολιτικές συνθήκες που διαμορφώνονταν συνολικά στην Ευρώπη, πιθανότατα θα οδηγούσαν σε νέα εμπόλεμη σύρραξη (κάτι που τελικά συνέβη, μία δεκαετία αργότερα) και προσπάθησε να «οχυρώσει» το μικρό κράτος της Ελλάδας, πίσω από διαδοχικές συμφωνίες με τους γείτονές της. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι «φίλη και σύμμαχος όλων, και εχθρός ουδενός». Με την υπογραφή του Συμφώνου Φιλίας, η Ελλάδα και η Τουρκία δεν έγιναν - αυτομάτως - δύο φίλα διακείμενες χώρες. Ωστόσο, με τη συμφωνία αυτή, διακήρυσσαν ότι ουσιαστικά δεν έχουν πλέον τίποτα να χωρίσουν, ενώ έθεσαν τις βάσεις για μία πιθανή, μελλοντική «πραγματική» φιλία ανάμεσα στις δύο χώρες. Τρία χρόνια αργότερα (14/9/1933), οι δύο χώρες υπέγραψαν ένα ακόμα σύμφωνο (Εγκάρδιας Συνεννόησης), το οποίο εγγυούταν το απαραβίαστο των κοινών τους συνόρων. Η αρχή μίας - πολύτιμης και για τις δύο χώρες - φιλίας είχε ξεκινήσει: πάντως, η συνέχεια δεν έμελλε να δικαιώσει τις αισιόδοξες προσδοκίες των εμπνευστών της.

Ο πόντος με πληγώνει ακόμη

Η μνήμη με σκοτώνει όπου και να κοιτάξω. Ακόμη και στις πιο σκοτεινές γωνιές της ψυχής μου. Τα δάκρυα στέρεψαν, ριγμένα στα χώματα της θύμησης της πατρίδας .Όσα χρόνια και αν περάσουν, η 19η Μάιου θα είναι η μέρα των αναμνήσεων, η ημέρα που ο πόνος θα επιστρέφει στο νου, για όλους εκείνους που χάθηκαν στα χώματα του Πόντου το 1922. Όπως και φέτος, στην 88η επέτειο εθνικής μνήμης. Κάθε χρόνο τα ίδια. Πόνος και αναμνήσεις ένα κουβάρι στην ψυχή. Ο Πόντος είναι μια ανοιχτή πληγή πόνου για όλους εμάς, για την εθνική μας ιστορία. Πώς γίνεται αλήθεια ένας τόπος που δεν γνώρισα, που δεν είδα ποτέ, που δεν έζησα, να με πληγώνει τόσο; Να σκίζει την ψυχή στα δυο, να στερεύουν τα ματια μου από τα δάκρυα, να σπάει η καρδιά μου στα δυο, στο άκουσμα της ποντιακής λύρας και στον ρυθμό του Πυρρίχιου χορού; Τόσα χρόνια μετά. Ο Πόντος, υπήρξε για μένα ο χαμένος παράδεισος, στα όνειρα μου, στα λόγια όλων εκείνων που άφησαν τις πατρογονικές εστίες και πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, για έναν νέο τόπο, όχι τόσο φιλοξονο όσο τους υποσχέθηκαν. Θέλει κουράγιο να είσαι πρόσφυγας ακόμη και στην γη της Ελλάδας το 1922. Αυτή είναι μια ΜΕΓΑΛΗ αλήθεια, που εσκεμμένος κάποιοι θέλουν να ξεχάσουν. Δεν ξεχνιέται όμως. Ο Πόντος και η ευλογημένη του γη, καθόρισαν τα παιδικά μου χρόνια. Τόσες και τόσες ιστορίες. Η γη του στάθηκε μάνα σπουδαίων ανδρών. Αυτόν τον τόπο της δόξας, της παράδοσης, των γραμμάτων και του Χριστιανισμού έχουμε χρέος να κρατάμε ζωντανό στη μνήμη μας. Τον άλλον Πόντο, του πόνου και του ξεριζωμού, ας τον αφήσουμε κλειδωμένο σε κάποια συρτάρια της ιστορικής μας μνήμης, σαν ένα κακό όνειρο που τάραξε τον ύπνο μας και πέρασε. Οι Πόντιοι πρόσφυγες θρήνησαν την καταστροφή και την ήττα. Πονούν ακόμη. Όσο κανείς άλλος λαός. Κραυγές, που ξέσκιζαν το λαρύγγι και τ' αυτιά, φωνές μανιακές και κλάματα βροντερά, άγρια ουρλιαχτά ανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη, στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους - χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτι από την κόλαση στη γη! Πως μπορείς να εξηγήσεις σε όλους αυτούς τους νεοκουλτουριάρηδες τι σημαίνει να είσαι Πόντιος, τι σημαίνει για σένα η 19 Μάιου, τι σημαίνει για τα παιδικά σου όνειρα ο Πόντος και η Τραπεζούντα. Πώς να καταλάβουν όλοι αυτοί πώς ζώνεσαι την μνήμη σου, και αρματωμένος την ιστορία της φυλής σου κατεβαίνεις να χορέψεις Πυρρίχιο της καρδιάς. Το μυστικό του Πόντιου είναι ένα: μέσα από τα τραγούδια που έφεραν οι παππούδες μας από τα Αγια χώματα τη ποντιακής γης, αντλούμε όλοι μας την έμπνευση, την έκφραση την δημιουργία. Είναι μεγάλο το συναίσθημα να πυρπολείς τις συνειδήσεις και να προκαλείς τον θαυμασμό όλων για την ποντιακή φυλή. Γροθιά στην υποκουλτούρα της ισοπέδωσης, ενάντια στο χαώδες περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, η ποντιακή φυλή είναι εδώ 85 χρονιά μετά την έξοδο από τον Πόντο, για να θυμίζει σε όλους τις καταβολές της. Πως μπορεί κάποιος από εμάς να ξεχάσει; Αδύνατον. Τι να ξεχάσεις; Το πώς κατέθεσες την ψυχή σου σε αυτές τις αναφορές; Άλλωστε μόνοι μας οικοδομήσαμε τον δικό μας παγκόσμιο μύθο, μέσα από τον πολιτισμό των χορών μας, των τραγουδιών μας και φυσικά της γλώσσας μας. Ζυγίσουμε τις προκλήσεις εμείς οι Πόντιοι, θρυμματίζουμε το στενόχωρο κέλυφος της ήπιας σκέψης των κουλτουριάρηδων της χώρας αυτής και ανοίγουμε το βήμα προς τα εμπρός Η κάθε γενιά είναι ελπιδοφόρα για την συνέχιση της ιστορίας που έφεραν οι προγονοί μας από την γη του Πόντου. Μπορεί να μην έχουμε θέση στην νέα τάξη πραγμάτων. Ίσως. Έχουμε όμως θέση στην ιστορία. Και θα τιμήσουμε τους προγονούς μας για όσα χρόνια υπάρχουμε..


Αρθρο
Του Γιάννη Χατζηιωαννίδη



Το ποντιακό ζήτημα

Για τον σημερινό Έλληνα, ο Πόντιος δεν είναι θύμα της γενοκτονίας μα μόνο ο ήρωας ηλίθιων ανεκδότων που ουσιαστικά και ιστορικά προέρχονται από την Τουρκία. Στα σχολικά βιβλία της Ελλάδας όπως πολύ σωστά το επισήμανε ο Α. Παυλίδης δεν υπάρχουν πραγματικές αναφορές στον ελληνισμό του Πόντου. Δεν ξέρουν τα παιδιά μας την ομορφιά των ποντιακών θρήνων. Δεν γνωρίζουν τα ακριτικά άσματα. Διότι κανείς δεν τους μαθαίνει τα ιστορικά δεδομένα. Επιπλέον σπάνιοι είναι οι ειδικοί του Πόντου που μπόρεσαν να καταλάβουν θέσεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Διότι η στρατηγική της σιωπής δρα ενεργά. Με άλλα λόγια ενισχύουμε μόνοι μας τη γενοκτονία της μνήμης. Για τον απλό Έλληνα, οι Πόντιοι είναι πρόσφυγες με όλα τα χαρακτηριστικά αυτής της ιδιότητας. Δεν αναρωτιέται όμως ποιος δεν είναι πρόσφυγας ή απόγονος πρόσφυγα στην Ελλάδα. Αυτή η απλοποίηση του ποντιακού ζητήματος επιτρέπει σε πολλούς να το αφανίσουν από τα εθνικά μας προβλήματα. Υπάρχει τώρα ένα πολύ θετικό πλαίσιο για το ζήτημα της γενοκτονίας μέσω των προβλημάτων της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως κανείς δεν το αξιοποιεί αποτελεσματικά για το ποντιακό ζήτημα. Στη Γαλλία ειδικά αλλά και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Αρμένιοι διεκδικούν δυναμικά τα δικαιώματά τους και την αναγνώριση της γενοκτονίας ως sine qua non όρο. Αυτό είναι ένα δημιουργικό και συμμαχικό παράδειγμα. Οι γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ποντίων συσχετίζονται ιστορικά και κάθε αναγνώριση της μιας ενισχύει την αναγνώριση της άλλης. Πρέπει όμως να λειτουργήσουν και σαν ζευγάρι εφόσον ο στόχος τους είναι ο ίδιος. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι και στο παρόν και στο μέλλον μέσω του παρελθόντος μας. Η δυναμική διεκδίκηση είναι απαραίτητη ειδικά σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο όπου όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τα στοιχεία της Τουρκίας. Άμα δεν διεκδικήσουμε την ύπαρξή μας και την ιστορία μας, ποιος θα το κάνει; Αν ξεχάσουμε την ίδια μας τη μνήμη και τη μετατρέψουμε σε ανέκδοτο, ποιο Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα θα έρθει να μας βοηθήσει στον αγώνα μας; Δεν μπορεί να υπάρξει αγώνας δίχως μνήμη και εκπαίδευση. Το ποντιακό στοιχείο δεν είναι μια εκφυλισμένη περίπτωση για την ιστορία της Ελλάδας. Και μόνο η αναφορά στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας επαρκεί για να αποδείξει το αντίθετο. Όποιος το ξέρει μπορεί να αγωνιστεί, οι άλλοι όμως; Οι Έλληνες πρέπει να γνωρίζουν την ιστορία τους αν θέλουν πραγματικά να υπάρχει η ρωμιοσύνη. Οι Πόντιοι συνεχίζουν ακόμα και τώρα να τραγουδούν την ιστορία μας, όμως ποιος ακούει το άσμα τους; Πολλοί από εμάς ξέχασαν τους θρήνους, τους ύμνους και τη γενοκτονία. Οι λίγοι όμως θυμούνται όπως και οι πέτρες. Η αντίστασή τους πρέπει να ενισχυθεί με τα ευρωπαϊκά δεδομένα εφόσον τα ελληνικά δεν επαρκούν, έτσι ώστε να βοηθήσουν εκ των υστέρων και πάλι την πατρίδα μας. Ο Πόντος δεν μας ξέχασε. Κι εμείς δεν πρέπει να τον ξεχάσουμε διότι είναι ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Αν τον ξεχάσουμε, θα ξεχάσουμε και την ύπαρξή μας.

Απαγόρευσαν το βιβλίο "Πολιτισμός του Πόντου" στην Τουρκία

Το εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου «Ο Πολιτισμός του Πόντου».
Νέες διώξεις κατά των Ποντίων μουσουλμάνων εξαπέλυσε η Άγκυρα, προφανώς στα πλαίσια της ελληνοτουρκικής "φιλίας". Οι τουρκικές αρχές απαγόρευσαν την κυκλοφορία βιβλίου που αναφέρεται στην ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα των Ποντίων, ενώ η στρατοχωροφυλακή έχει εξαπολύσει εκστρατεία εκφοβισμού και απειλών στην περιοχή του Πόντου. Από το 1996 κυκλοφορούσε στην Τουρκία το βιβλίο "Pontos Kulturu" (Ο Πολιτισμός του Πόντου) του Πόντιου συγγραφέα Ομέρ Ασάν. Την ελληνική έκδοση του βιβλίου είχαμε προτείνει τον Νοέμβριο του 2001 από τις βιβλιοπροτάσεις μας. Πρόκειται για μία καταγραφή της ποντιακής διαλέκτου, της πλησιέστερης προς τα Αρχαία Ελληνικά ομιλουμένης σήμερα γλώσσας, της ποντιακής κουζίνας και των ανεκδότων στα ποντιακά χωριά. Το βιβλίο ήταν εξαιρετικά δημοφιλές στην Τουρκία, ειδικά ανάμεσα στους Πόντιους, και είχε σχεδόν εξαντληθεί. Ο συγγραφέας Ομέρ Ασάν κατάγεται από την ελληνόφωνη περιοχή Οφ της Τραπεζούντας. Στις 19 Ιανουαρίου στην τηλεοπτική εκπομπή "Ceviz Kabugu" (Το τσόφλι του καρυδιού), που χειρίζεται ο δημοσιογράφος Χαλκί Τζεβιζίογλου του καναλιού ATV, ο Ομέρ Ασάν δέχθηκε απειλές από εκπροσώπους του τουρκικού "Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης" (MHP), τους διαβόητους φονιάδες "Γκρίζους Λύκους", και αναγκάσθηκε να αποχωρήσει. Η τουρκική Δικαιοσύνη διέταξε την κατάσχεση του βιβλίου και απήγγειλε κατηγορία εις βάρος του συγγραφέα Ομέρ Ασάν και του εκδότη Ραγκίπ Ζαράκογλου για "προσβολή στο πρόσωπο του Κεμάλ". Προσπαθώντας να δικαιολογήσει τις διώξεις, ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης Σαμί Τουρ σχολίασε ότι "κανείς δεν απειλεί τον Πόντο (Karadeniz) και η σχετική φιλολογία είναι υπερβολική". Ο Ομέρ Ασάν υποβλήθηκε σε πολύωρη ανάκριση, αλλά τίποτα δεν προέκυψε εναντίον του. Για να δικαιολογήσουν την αντιποντιακή εκστρατεία οι Τούρκοι στρατιωτικοί ανακάλυψαν "Πόντιους αντάρτες". Στις 5 Δεκεμβρίου 2001 ο στρατιωτικός διοικητής Κερασούντας ταξίαρχος στρατοχωροφυλακής Μπακίρ Ονουρλούμπας ισχυρίστηκε ότι "υπάρχουν μυστικά ελληνικά σχέδια για τον Πόντο και ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η Ελλάδα θέλει να ανοίξει προξενείο στην Τραπεζούντα είναι η επιθυμία της να υποστηρίξει τις δραστηριότητες περί Πόντου". Τον Ιανουάριο ο φρούραρχος Κωνσταντινουπόλεως συνταγματάρχης Αλί Γκιουνγκιόρ Όνγκιορεν είπε ότι "35 νέοι από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας υποστηρίζουν το αποσχιστικό κίνημα "Ρωμαίικος Πόντος" και εκπαιδεύονται σε στρατόπεδα στην Ελλάδα". Βέβαια η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει αναπτύξει την παραμικρή δραστηριότητα στον Πόντο, ίσως επειδή είναι απασχολημένη με τις δραστηριότητες της ελληνοτουρκικής "φιλίας". Η δήλωση αποτελούσε απλώς την αφορμή για να εξαπολύσει η στρατοχωροφυλακή κύμα απειλών κατά των ελληνόφωνων Ποντίων μουσουλμάνων. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ποντίων "στα 300 ελληνόφωνα χωριά του Πόντου έχει επικρατήσει αρνητικό κλίμα, που ωθεί τους Πόντιους σε νέα φυγή προς την Ελλάδα". Πολλοί από τους Πόντιους μουσουλμάνους δεν έχουν Ελληνική εθνική συνείδηση, αλλά απλή συνείδηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής τους ταυτότητας. Ωστόσο το Κεμαλικό καθεστώς δεν ανέχεται καμία αμφισβήτηση του μύθου της αποκλειστικά τουρκικής Μικράς Ασίας που έχει κατασκευάσει. Η Τουρκία στερεί τα στοιχειωδέστερα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (προστασία εθίμων, γλώσσας και μνημείων) από τους ελληνόφωνους Πόντιους μουσουλμάνους. Η δίωξη κατά του Ομέρ Ασάν είναι η καλύτερη ευκαιρία για να αποδείξουν οι Έλληνες προστάτες "μειονοτήτων" τις αγαθές προθέσεις τους. Τι έχουν άραγε να πουν για το ζήτημα η Επιτροπή των Βραβείων "Αμπντί Ιπεκτσί", το Greek Helsinki Watch, το ΚΕΜΟ και ο "Ιός" της "Ελευθεροτυπίας"; Μπροστά στις τουρκικές διώξεις κατά των ελληνόφωνων Ποντίων μουσουλμάνων, η σιωπή τους ισοδυναμεί με συνενοχή. Οι αντιποντιακές διώξεις της Τουρκίας δεν πρέπει να μείνουν αναπάντητες. Ήδη το Κέντρο Ποντιακών Μελετών απευθύνει έκκληση για αλληλεγγύη προς τον Ομέρ Ασάν. Οι σύλλογοι Ποντίων προσφύγων στην Ελλάδα έχουν την υποχρέωση να φέρουν το ζήτημα ενώπιον των διεθνών οργανισμών και να αποδείξουν ότι δεν είναι άξιοι μόνο για σταυροδοτικές εκστρατείες υπέρ πολιτικών με κατάληξη "-ίδης". Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να θέσει το ζήτημα στον ελληνοτουρκικό διάλογο, αντί να συζητάει τις ατελείωτες γελοίες τουρκικές διεκδικήσεις. Το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ παρακολουθεί με έντονη ανησυχία τις τελευταίες εξελίξεις στον Πόντο. Ας γνωρίζουν όλοι ότι οι καιροί που οι Τούρκοι δικτατορίσκοι "έθαβαν" τέτοια ζητήματα από κοινού με Έλληνες πολιτικάντηδες έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Εκδηλώσεις μνήμης στην Στουτγκάρδη

Eκδηλώσεις μνήμης για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου διοργάνωσαν την 26η Μαΐου οι Σύλλογοι Ποντίων του κρατιδίου της Βάδης- Βυτεμβέργης και η Ομοσπονδία Ποντίων Ευρώπης. Στις 2 το μεσημέρι της Παρασκευής 26 Μαΐου πραγματοποιήθηκε η πρώτη ανοιχτή εκδήλωση στην πλατεία του Δημαρχείου (Rathaus) της πόλης της Στουτγάρδης, με στόχο την αναγνώριση της γενοκτονίας, την οποία παρακολούθησαν πολλοί πολίτες από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Τουρκία. Την εκδήλωση χαιρέτησε ο πρόεδρος της Ποντιακής Εστίας Στουτγάρδης Δ. Οξυζίδης, ενώ μίλησαν η καθηγήτρια του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου του Βερολίνου Τέσα Χόφμαν, ο συγγραφέας Γιώργος Ανδρεάδης και ο Φάνης Μαλκίδης Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Η Τ. Χόφμαν ανέλυσε το μαζικό έγκλημα της Τουρκίας το οποίο διεπράχθη όχι μόνο εναντίον των Ποντίων αλλά και όλων των χριστιανών του Οθωμανικού κράτους, αναδεικνύοντας το ζήτημα από την οπτική μίας Γερμανίδας. Ο Γ. Ανδρεάδης, συγγραφέας του γνωστού βιβλίου Ταμάμα, στο οποίο βασίστηκε και η ταινία «Περιμένοντας τα σύννεφα» αναφέρθηκε σε ιδιαίτερες φάσεις της γενοκτονίας των Ποντίων, τονίζοντας την παρουσία των Ελληνόφωνων στη σημερινή Τουρκία. Ο Φ. Μαλκίδης επισήμανε τη μέχρι σήμερα πορεία του Ποντιακού ζητήματος, αναφέρθηκε στις ενέργειες διεθνοποίησής του, και έκλεισε την ομιλία του λέγοντας ότι η εκδήλωση αυτή στο κέντρο της Ευρώπης ανοίγει ένα νέο κύκλο ανάδειξης της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

Δράση για τον Πόντο

Η σελίδα http://thessalonikios.dom.gr διοργανώνει δράση για τον ποντιακό Ελληνισμό.Σε μιά εποχή που η πληροφορία είναι δύναμη, στείλτε όλοι ενα ηχηρό μήνημα στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο για την αναγνώρηση της γενοκτονίας των ποντίων.Μήνυμα προς αποστολή:Οι Έλληνες πολίτες ζητούμε την αναγνώριση της ημέρας της δεκάτης ενάτης (19) Μαϊουως πανευρωπαϊκή επέτειο μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του πόντου. Όπως άλλωστε είναι και αναγνώρισμένη απο το Ελληνικό κοινοβούλιο(και από ολόκληρο τον Ελληνικό λαό).Συμφωνα με την LIDLIP (International League for the Rights and Liberation of Peoples), ανάμεσα 1916 και 1923, 350,000 πόντιοι είχαν σκοτωθεί κατα τις βαρβαρότητες του τουρκικού κράτους.Ζήτούμε το αυτονόητο. το δικαίωμα στη μνήμη και την αλήθεια.Το θέμα της γενοκτονίας δεν αφορά μονο τους Έλληνες αλλά ολόκληρη την ευρώπη και τη διεθνή κοινότητα. πρέπει να διατηρούνται οι γενοκτονίες στην ιστορική μνήμη του Ευρωπαίου ώστε να διασφαλίσει οτι δεν θα επαναληφθεί κάποιο παρόμοιο συμβάν.τελος μηνύματος.
κατακλείστε τη σελίδα του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με το Αίτημα μας ωστέ να εισακουστούμε!https://www.secure.europarl.europa.eu/parliament/public/citize

Στα περίπτερα ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΝΤΟΣ!!!!



Κυκλοφόρησε εντονα τις τελευταίες ημέρες στην Θεσσαλονίκη πώς συντομα θα κρεμαστεί στα περιπτερα η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟς ΠΟΝΤΟΣ. Θα θυμίσω πως η εν λόγω εφημεριδα, κυκλοφορούσε απο το 1919 στην Τραπεζούντα. Μετα τον ξεριζωμό επαψε να υπάρχει. Οπως μου ειπανε καποιοι ανθρωποι απο την Θεσσαλονίκη εψαξαν και βρηκαν τον τίτλο και ειναι ετοιμοι να την εκδώσουν. Αν μάθω περισσοτερα νεα θα σας τα μεταφερω.

Σύντομα κοντά σας


Καλως ηρθατε Κυρίες και κύριοι. Ο τοπος αυτός προσφερετε για την αγαπη μας προς τα αγια χωματα της ποντιακής γής, απο εκεί που ξεκίνησαν ολα. Σαφώς και στο ξεκίνημα εχουμε ελείψεις. Θα μπορέσουμε ομως με τη αγάπη σας να τα διορθωσουμε ολα και να κάνουμε ενα καλύτερο δικτιακό τοπο για ολους μας. Θα θυμίσουμε την ιστορία του Πόντου, θα δημοσιευσουμε φωτογραφίες που αποτυπωνουν τον Πόντο, αλλά και τον ξεριζωμό μας.Σύντομα ολα αυτά. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων...

ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ